صندلی لهستانی [sandali-je lahestani] – „krzesło polskie”, perski termin określający siedzisko z drewna giętego 

„Duże garnki z wodą gotowały się na ogniu, a drewno spało w nich przez wiele godzin, aby stać się miękkim i elastycznym. Potem przyszła kolej na żelazne formy i obracające się wałki, które nadawały drewnu pożądany kształt. To był obraz, który Andranik pamięta z młodości i polskich fabryk krzeseł. [...] Po raz pierwszy ci sami Polacy zrobili go w Iranie i od tego czasu nazywany jest polskim krzesłem. [...] Andranik nie wie, kiedy Polacy przyjechali do Iranu, ale dobrze pamięta ich wizerunek.” 
fragment artykułu perskojęzycznej gazety „Shahrvand” w bazie ISNA 

Po utworze Seh, do, yek... z 2018 roku jest to kolejna moja kompozycja nawiązująca do szeroko pojętej kultury perskiej. Iran, który miałam okazję odwiedzić, jest dla mnie krajem fascynującym i inspirującym. Wśród moich bliskich jest wiele osób pochodzenia perskiego. 

Rozpoczynając pracę twórczą nad utworem, wraz z Aleksandrą Chciuk (autorką warstwy wideo) szukałyśmy pomostu między Polską a Iranem, wspólnego mianownika będącego jednocześnie pojęciem dającym nam szerokie możliwości kreacji muzyczno-performatywnej i wizualnej. Wybór padł na określenie, które usłyszałam pierwszy raz w Teheranie – perski termin „krzesło polskie”, pod którym kryje się krzesło z drewna giętego. Drewno wyginane to wynalazek niemiecko-austriackiego stolarza, Michaela Thoneta, jednak technika ta dotarła do Iranu dzięki polskim uchodźcom w latach czterdziestych XX wieku. 

Do wyboru krzesła jako głównego tematu kompozycji przyczyniły się również prace Tadeusza Kantora, w tym tekst Krzesło i jego historia:

„w hierarchii przedmiotów leży gdzieś bardzo nisko. Jest pomiatane. Jego parantele są wstydliwie przemilczane, jest ostatnią rzeczą, która by mogła podjąć jakieś bardziej odpowiedzialne funkcje”. 

Utwór został zamówiony przez zespół NeoQuartet w ramach projektu Modern Multicultural Quartet. Do współpracy w przedsięwzięciu zaproszono kompozytorów z Norwegii, Polski i Iranu. 

Anna Sowa