Feiler, Dror Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

kompozytor o krwawiących oczach, twórca intifadycznych i wybuchowych skowytów z głębi płuc. Muzyczny dewastator, saksofonista i aktywista polityczny. Urodzony w 1951 w Tel Awiwie, od 1973 mieszka w Szwecji; określa się jako kompozytor izraelsko-szwedzki. Gra na wielu odmianach saksofonu: sopranino, sopranowym, altowym, tenorowym i kontrabasowym, a także na klarnecie B, basethornie, klarnecie kontrabasowym. Obsługuje skomputeryzowane systemy dźwiękowe. Obdarzony mocnym poczuciem misji do spełnienia Dror Feiler jest jednym z czołowych szwedzkich muzyków komponujących i improwizujących. Tworzy także instalacje, które często eksponuje na wystawach sztuki. Uznanie dla jego dokonań wzrosło znacznie w ostatnich latach, jego utwory zamawiały i prezentowały dziesiątki orkiestr, zespołów, festiwali i fundacji, europejskich i nie tylko. Dror Feiler występował i nagrywał solo, z zespołami i z orkiestrami w Szwecji, Rosji, Jugosławii, Serbii, Bośni, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Danii, Finlandii, na Białorusi, Litwie, Łotwie, w Austrii, Szwajcarii, we Francji, w Izraelu, Palestynie, Holandii, na Węgrzech, w Norwegii, Niemczech, we Francji, w Japonii, Kolumbii, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Argentynie. Komponował dla Ensemble Modern, Klangforum Wien, orkiestry Hessischer Rundfunk, Orkiestry Symfonicznej Radia Bawarskiego, BBC Scottish Symphony Orchestra, Stavanger Symphony Orchestra, Greek Radio Orchestra, Black Page Orchestra, Neo, Krommata Percussion Ensemble, Kwartludium, ensemble ascolta, Contrechamps, Ensemble New Music Tallin, Vertixsonora. Komentując swą twórczość, Feiler podkreśla chęć tworzenia muzyki dotyczącej świata: „Zawsze pragnę zająć się palącymi kwestiami życia, jak w utworach Beat the White the Red Wedge (rewolucja), Schlafbrand (II wojna światowa), Let the Millionaires go Naked (zemsta biednych), Intifada Halat Hisar (konflikt izraelsko-palestyński),Tikkun Olam (zmienianie świata). Kiedy komponuję lub gram, nie szukam piękna, lecz prawdy”. Często tworzy obrazy walki (fortissimo, o długim czasie trwania), choć o utworze Maavak (Walka) mówi, że nie opisuje walki, ale „sam jest walką”.

Od 1970 Dror Feiler uczestniczy w solidarnościowych działaniach w kontekście konfliktu izraelsko-palestyńskiego (był m.in. jednym z inicjatorów „Statku do Gazy – Szwecja” i jest rzecznikiem tej organizacji), a od połowy lat 90. również w akcjach solidarnościowych dotyczących Kolumbii. W pięćdziesiątą rocznicę jego działalności, 7.10.2023 w Sztokholmie wytwórnia The Celestial Fire wydała dwa albumy z jego muzyką (20 płyt kompaktowych) zatytułowane MAAVAK (identycznie jak jeden z jego utworów). W tym samym dniu, podczas ceremonii otwarcia wystawy Feilera To Ignite a Stone, orkiestra The Too Much Too Soon wykonała jego kompozycję The ARKESTRA 1. W czerwcu br. zakończył tournée w Japonii. 

Dror Feiler jest wiceprzewodniczącym Związku Kompozytorów Szwedzkich, dyrektorem zarządu centrum Svensk Musik, założycielem (1976) grupy improwizatorskiej Lokomotiv Konkret, założycielem (1983) i kierownikiem artystycznym The Too Much Too Soon Orchestra. Ponadto sprawuje funkcję prezesa stowarzyszenia European Jews for a Just Peace. 

Wybrane utwory (od 2003): Hafuga na gitarę elektryczną, flet piccolo, saksofon sopranino i elektronikę (2003), The return of the real I III na instrumenty dęte drewniane i elektronikę (2003), P.O.P na skrzypce, flet, wiolonczelę i fortepian (2003), Afra de Araa na organy kościelne, saksofony i elektronikę (2003), Point-Blank na orkiestrę kameralną, trzech solistów i elektronikę (2003), Un hombre pasa con un pan al hombro na cztery głosy męskie i elektronikę (2004), Salutation Angelico na flet piccolo i elektronikę (2005), Delectatio Morosa na flet, akordeon, gitarę elektryczną i elektronikę (2005), Stormo IIII na orkiestrę kameralną i elektronikę (2005), Ousia na bas elektryczny i elektronikę (2005), 8:46 na dwie gitary, flet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2005), No Flow na saksofon altowy, kontrabas i elektronikę (2006), Avenir! Avenir! na flet, flet prosty, wiolonczelę elektryczną, gitarę elektryczną i perkusję (2006), Halat Hisar na flet basowy, fortepian preparowany i orkiestrę symfoniczną (2006), Müll dla dwóch śpiewaków z live electronics, orkiestrę kameralną i śmieciarkę (2008), Music is Castrated Noise dla ośmiu muzyków (2008), Basura na maszerujący zespół (2008), Operapantomim 404 na sześć instrumentów dętych blaszanych, dwóch perkusistów, sopran i elektronikę (2012), Questions and Stones na flet i elektronikę (2013), Poïesis na zespół kameralny (2014), Hypokeimenon na zespół kameralny (2015), Music is Castrated Noise X dla czterech muzyków i na elektronikę (2016), The No Flow dla 17 muzyków (2016), 32̊ 43’ Nord 33̊ 31’ Ost na siedem instrumentów (2016), The flickering sound of the signifier na orkiestrę kameralną (2017), Mattarra na skrzypce i fortepian (2017), Lament na zespół kameralny (2017), Engführung na saksofon sopranino i elektronikę (2017), Goethe im Schlachthof na zespół kameralny i elektronikę (2017), Tikkun Olam na orkiestrę (2017–18), Goethe à l’abattoir na zespół kameralny (2018), EPEXEGESIS na dwoje solistów i orkiestrę (2018–19), Spaccio de la bestia trionfante na zespół kameralny (2019), Halat al Tawari (State of Emergency) na zespół kameralny (2019), Relief Nr. 13 „In the Presence of Absence” na wiolonczelę solo i inne źródła dźwięku/hałasu (2020), Relief Nr. 11 na skrzypce solo (2022), Relief na saksofon sopranowy i wideo (2022), Excarnation na zespół kameralny (2022–23), The ARKESTRA 1 na orkiestrę (2023), Halat Hisar na flet basowy, fortepian preparowany i wideo (2023).