Diastema - Oliver Schneller Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

Osią utworu jest nieregularnie ząbkowany kształt utworzony przez następstwo dwudziestu dwóch powiązanych punktów. Każdy punkt na tej poszarpanej linii odpowiada podstawie akordu, natomiast odległość między punktami odpowiada interwałowej odległości między tymi podstawami. Wiele strukturalnych parametrów jest zeskalowanych według tego kształtu. Są to tempa i proporcje w utworze, gęstość polifonicznej aktywności, a nawet wzory melodyczne i rytmiczne splatające tkankę, nierzadko delikatną, między dwudziestoma dwoma różnymi akordami zbudowanymi na dźwiękach podstawowych. W ten sposób stałe następstwo interwałów przenika i kształtuje utwór na wielu poziomach: odległości w czasie i przestrzeni, wysokości dźwięków, gęstości, zmian barwy dźwięku, pulsacji, ciągłości i nieciągłości. W przebiegu utworu pojawia się pewna liczba niezmiennych obiektów, które poprzez powtórzenia tworzą punkty orientacyjne rozwoju formy w pamięci. 

W tym świecie istnieją dwa rodzaje czasu. Jest czas mechaniczny i czas ciała. Pierwszy z nich jest sztywny i metaliczny niczym ogromne żelazne wahadło poruszające się tam i z powrotem. Drugi wije się i skręca jak wielka ryba w zatoce. Pierwszy jest niewzruszony i z góry zdeterminowany, drugi zmienia się zależnie od sytuacji. [...] To napięcie włókien nerwowych: pozornie ciągłe, kiedy widziane z odległości, lecz rozerwane w bliskim oglądzie, z mikroskopijnymi odstępami między włóknami. Przez pewien czas trwa nerwowy ruch, który nagle się zatrzymuje, przeskakuje przez próżnię i wznawia się w następnym momencie [...]. Nieciągłości w czasie są tak małe, że odstępy między segmentami są prawie niedostrzegalne. Po każdym ponownym uruchomieniu czasu nowy świat wygląda dokładnie tak jak stary. (Alan Lightman, Einstein Dreams, 1993)

Oliver Schneller