Strunofonia 3.0 - Wojciech Błażejczyk Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

Zgodnie z teorią strun w fizyce, każdy obiekt we wszechświecie, cała materia są stworzone z bardzo małych strun. Tak małych, że nie możemy ich dostrzec, jednak ich wibracje można zaobserwować w postaci masy, grawitacji, siły magnetycznej. Różnica między człowiekiem, drzewem czy kamieniem leży więc tylko w ułożeniu strun i charakterze ich wibracji. Drgająca struna to obiekt, w którym prawa fizyki znajdują swoje doskonałe ucieleśnienie. Jednak jeśli zastosuje się różne sposoby preparacji – np. przyczepi do struny metalowe przedmioty, zmieniające jej masę, połączy kilka strun w jeden organizm za pomocą metalowego pręcika czy wprowadzi strunę w wibracje za pomocą nietypowych incytatorów – można zaburzyć fizykę drgań. Daje to niezwykle ciekawe rezultaty brzmieniowe, struny zaczynają drgać w sposób nieharmoniczny, przesterowują się lub zaczynają działać jak akustyczny modulator kołowy. 

Strunofonia 3.0 to interaktywna instalacja na dwanaście instrumentów strunowych: cytrę węgierską, crwth, cytrę norweską, psałterium smyczkowe, cymbały chińskie (yangqin), autoharfę, lirę kinnor, cytrę koncertową, gitarę hawajską, guzheng, valihę i sarangi. Są to instrumenty pochodzące z różnych stron świata, najczęściej ludowe. Niektóre z nich są szeroko rozpowszechnione w określonych kręgach kulturowych (guzheng – Chiny, sarangi – Indie, valiha – Madagaskar), inne z różnych powodów wymarły (cytry czy crwth – lira smyczkowa, popularna w Walii w XVII wieku). Rodowód niektórych sięga starożytności (lira kinnor, guzheng), inne powstały niedawno (gitara hawajska, psałterium smyczkowe, autoharfa czyli cytra klawiszowa). W Strunofonii chordofony te wykorzystane są w oderwaniu od związanych z nimi muzycznych tradycji i praktyk wykonawczych, stanowią przedmiot eksperymentów dźwiękowych, a ich nietypowe rezonanse i formanty stanowią dodatkowy walor brzmieniowy. Dźwiękowy trzon instalacji tworzy kilka tysięcy sampli nagranych na tych instrumentach z wykorzystaniem różnych metod wydobycia dźwięku i preparacji oraz specjalnego omikrofonowania. Na wszystkich instrumentach można grać, a dźwięki zagrane przez osoby odwiedzające instalację stają się elementem dźwiękowej faktury wypełniającej przestrzeń Strunofonii i wchodząc w interakcje ze sterowanymi specjalnym oprogramowaniem samplami. 

Wojciech Błażejczyk 

Instalacja w nieco innej wersji, bez części interaktywnej, była prezentowana na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w kwietniu 2022 roku w ramach promocji płyty Wojciecha Błażejczyka Muzyka strun