Założony w 2006 przez wybitnego kompozytora i improwizatora Krzysztofa Knittla, początkowo jako projekt edukacyjny – konferencja i warsztaty – Festiwal Muzyki Improwizowanej „Ad Libitum” przez 17 lat swojego istnienia zaprosił ponad 400 artystów. W Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego występowały takie gwiazdy i legendarne formacje, jak: Lawrence D. „Butch” Morris, Anthony Braxton, Misha Mengelberg, Han Bennink, Barry Guy, Maya Homburger i London Jazz Composers Orchestra, Alexander von Schlippenbach i Globe Unity Orchestra w oryginalnym składzie z Tomaszem Stańką. W goszczącym Ad Libitum od czasów Wojciecha Krukowskiego Laboratorium Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski grali Peter Brötzmann, Evan Parker, Maja Ratkje, Iva Bittová, Joëlle Léandre, John Tilbury i Eddie Prévost, a także wielu wybitnych polskich improwizatorów – od Stańki przez Kawalerów Błotnych, Warsztat Muzyczny Zygmunta Krauzego, Zdzisława Piernika, Szábolcsa Esztényiego, aż po Rafała Mazura. Spośród artystów innych dziedzin sztuki gośćmi festiwalu byli m.in. Tadeusz Sławek, Bogusław Kierc czy Mirosław Bałka. Jednak Ad Libitum to więcej niż tylko festiwal, to żywe laboratorium kreowania nowych sytuacji artystycznych, które łączą we współpracy artystów nigdy wcześniej ze sobą niewystępujących, należących do różnych generacji i środowisk muzycznych: jazzu, kompozycji, swobodnej improwizacji, performansu, sztuki nowych mediów. To jedna z niewielu tego typu płaszczyzn międzynarodowych, twórczych kontaktów, tak bardzo pożądanych zwłaszcza przez młodych polskich artystów. To także prezentacja i promocja sztuki improwizacji w jej bogatej tradycji – istniejącej w historii muzyki od zawsze, dziś przeżywającej rozkwit – i w wielu obecnie współistniejących praktykach, technikach, gatunkach. To wreszcie towarzysząca festiwalowi od początku sfera warsztatowa, wspierająca postawy twórcze wśród muzyków młodego pokolenia. 

Joanna Grotkowska 

Improwizacja jest działaniem rozwijającym zdolności twórcze, wyobraźnię, inteligencję i wrażliwość emocjonalną, a także dyscyplinę myślenia analitycznego i zdolność współdziałania w zespole. 

Krzysztof Knittel