Czy instrument może determinować zachowanie wykonawcy? Czy obdarzony wolną wolą improwizator może poddać się sugestiom algorytmu? W dobie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji pytania o relację narzędzie-twórca nabierają coraz większego znaczenia. 

Dla twórcy pragnącego zachować poczucie sprawczości w pełni autonomiczna, nieprzenikniona sieć neuronowa nie spełnia kryterium narzędzia. „Czarna skrzynka”, nieujawniająca rządzących nią wewnętrznych mechanizmów, budzi również obawy naukowców – stąd ich dążenie do tzw. Interpretable AI. Niedoskonałe interfejsy, stanowiące barierę między człowiekiem a maszyną, prowokują z kolei do tworzenia nowych ucieleśnionych form obcowania z technologią. 

AAAA wykorzystuje wzajemne relacje między trzema elementami: relatywnie prostymi, interpretowalnymi algorytmami, ich ucieleśnieniem w postaci hybrydowych, akustyczno-cyfrowych instrumentów oraz improwizującymi muzykami. Zbudowana z tych elementów pętla sprzężenia zwrotnego generuje artefakt o dużej złożoności, mimo pozornej przewidywalności elementów składowych. Wciąż jednak zmiana parametrów dowolnego elementu pozwala znacząco zmodyfikować ostateczny rezultat. 

Zaprojektowane i zbudowane przeze mnie instrumenty pozwalają na cyfrową kontrolę wysokości granych dźwięków, co umożliwia zbadanie szerokiego spektrum interakcji między muzykami a instrumentami: od swobodnej improwizacji, przez zapętlanie fraz, wzajemne podpowiadanie nut, eliminację najczęściej lub najrzadziej występujących dźwięków, aż do dyktowanej muzykom przez instrumenty wygenerowanej cyfrowo kompozycji, pozostawiającej w ich gestii jedynie rytm, dynamikę i artykulację. Z kolei fizyczność akustycznych instrumentów i niemal namacalny charakter ich brzmienia zmniejsza dystans między dźwiękiem a wykonawcami i słuchaczami. 

Krzysztof Cybulski