Tre Quadri - Francesco Filidei Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

Skomponowane w roku 2020 utwory składające się na Tre Quadri tworzą koncert na fortepian i klasyczną orkiestrę. Są to: pierwsza część w tempie umiarkowanym o niestabilnym charakterze, środkowe andante o niemal zawieszonym biegu i końcowe allegro w formie scherza. 

I November (Listopad) 

[...] Z wysokich, krystalicznych rejestrów fortepianu, nieregularnie podążających za opadającą skalą chromatyczną, wyłaniają się niskie, głębokie rejestry orkiestry. Przechodzimy od niedostrzegalnych pianissim w smyczkach tremolando na mostku, poprzez stopniowe crescenda powtarzające dysonansowe akordy, docieramy aż do fortissimo, w którym biorą udział wszystkie instrumenty. Tytuł utworu nawiązuje w jakimś stopniu do jesiennych odbić (malowanych przez orkiestrę) pewnego wiersza Edoarda Sanguinetiego oraz innego, autorstwa Nanniego Balestriniego; do Dnia Wszystkich Świętych i Święta Zmarłych, do deszczu i czerwonego wina. 

Utwór dedykowany Maurizio Bagliniemu i Tito Ceccheriniemu. 

II Berceuse 

Zbudowana na kołyszącym metrum 7/8 konstrukcja tego krótkiego utworu jest w całości oparta na dodatku dwunastu skal majorowych.[...] Utwór nie wyrusza z miejsca, w którym się rozpoczyna. Wszystko pokryte jest jasnozieloną patyną, przezroczystą i połyskliwą, poprzez którą przenikają chopinowskie nici. Sięgając po ten proces, chciałem rzucić inne światło na utwór tonalny (a jednocześnie serialny, „dodekafoniczny” i modalny). W tym znaczeniu jest to dla mnie wariacja na temat zamiarów i wizji tradycji. 

Utwór dedykowany Jiji des Corsicarlins. 

III Quasi una Bagatella 

W jaki sposób złożyć hołd dwóm spośród największych kompozytorów wszystkich czasów?
Pokusiłem się już o odpowiedź na to pytanie, orkiestrując kilka dzieł organowych Jana Sebastiana Bacha w dziele Killing Bach. Moim celem było podkreślenie architektonicznego geniuszu Bacha poprzez sprawdzenie wytrzymałości jego konstrukcji, poddawanych coraz to przebieglejszym sztuczkom. 

Gdy Patrick Hahn i François-Xavier Roth poprosili mnie o skomponowanie muzyki na podstawie V Koncertu fortepianowego Beethovena (popularnego Koncertu cesarskiego), zdałem sobie od razu sprawę, że nie będzie to zabieg analogiczny do Killing Bach: w istocie bowiem Bach buduje, a Beethoven niszczy. 

Jak zniszczyć niszczyciela?
Pracowałem nad tym problemem i uprościłem go do spraw podstawowych. Nie musiałem jednak daleko szukać. Materiał użyty przez Beethovena sprowadza się do gam i pasaży. Od tego zacząłem. Chciałem poddać te elementy pod dyskusję – w inny sposób, niż dzieje się to w oryginale, ale z tą samą inspiracją.
W odróżnieniu od Killing Bach, gdzie bezpośrednie cytaty wybrałem przed skomponowaniem całości, w Quasi una Bagatella nawiązania do Beethovenowskiego Koncertu wkomponowane są w architekturę całości, złożoną z praktycznie elementarnych skal i pasaży. Począwszy od tytułu (stanowiącego żart z Fantasia quasi Sonata czy też Sonata quasi una Fantasia) aż po zastosowane techniki pianistyczne, naśmiewam się tu też nieco z wczesnej twórczości Ferenca Liszta, pierwszego wielkiego proroka Beethovena. 

Francesco Filidei, program 29. Festiwalu Milano Musica.