Lachenmann, Helmut Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

ur. w 1935 w Stuttgarcie, w latach 1955–58 uczył się w miejscowej Musikhochschule u Jürgena Uhdego (fortepian) i Johanna Nepomuka Davida (teoria, kontrapunkt). W latach 1958–60 studiował kompozycję u Luigiego Nona w Wenecji. W 1962, na weneckim Biennale, a także na Międzynarodowych Wakacyjnych Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie odbyły się pierwsze publiczne wykonania jego utworów. W 1965 pracował w studiu elektroakustycznym uniwersytetu w Gandawie. Rok 1966 to początek jego kilkudziesięcioletniej praktyki pedagogicznej, mniej lub bardziej stałych związków z licznymi uczelniami i ośrodkami nowej muzyki w Niemczech i za granicą. W 1972 był koordynatorem kursów kompozytorskich w Darmstadcie, w latach 1972–73 prowadził mistrzowską klasę kompozycji na Uniwersytecie w Bazylei, w 1976 związał się na trzy lata z Musikhochschule w Hanowerze (w 2001 otrzymał doktorat honoris causa tej uczelni), w 1972 i 1982 był wykładowcą Cursos Latinoamericanos de Música Contemporânea w Brazylii i w Republice Dominikany. W latach 1981–99 był profesorem kompozycji w Musikhochschule w Stuttgarcie. Od lat osiemdziesiątych prowadził seminaria i warsztaty kompozytorskie w wielu krajach Europy, obu Ameryk, a także w Rosji, Chinach i w Japonii. W 2008 wykładał gościnnie na Uniwersytecie Harvarda, a w 2010 – w Musikhochschule w Bazylei oraz w Royal College of Music w Londynie. Był jurorem nagrody kompozytorskiej im. Tōru Takemitsu. 

Wśród nagród kompozytorskich, jakie otrzymał, są m.in.: Nagroda Kulturalna Miasta Monachium (1965), Nagroda za Kompozycję Miasta Stuttgart (1968), Nagroda Bachowska (Hamburg, 1972), Nagroda Muzyczna Ernst von Siemens Musikstiftung (1997), nagroda londyńskiego Royal Philharmonic Society (2004, za kwartet smyczkowy Grido), Złoty Lew Biennale w Wenecji (2008), Nagroda BBVA „Frontiers of Knowledge” (2011), Krzyż Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2012), GEMA Autorenpreis (2015) oraz Nagroda im. Hansa Christiana Andersena za operę Dziewczynka z zapałkami (2016). Lachenmann jest członkiem Akademii Sztuk w Berlinie, Hamburgu, Lipsku, Mannheimie, Monachium oraz Belgijskiej Królewskiej Akademii Nauk, Literatury i Sztuk Pięknych. Jego dyskografia liczy kilkadziesiąt płyt kompaktowych i wiele analogowych. Utwory Lachenmanna są wykonywane na wszystkich ważnych międzynarodowych festiwalach, pojawiają się także w programach koncertów w wielu krajach. W 2015 z okazji jego osiemdziesiątych urodzin odbyły się koncerty serii „Lachenmann Perspectives”, w ramach której czołowe europejskie orkiestry wykonały dwadzieścia jego utworów. 

Wybrane utwory (od 1990): „...zwei Gefühle...”, Musik mit Leonardo na dwa głośniki i małą orkiestrę (1992), Air na perkusję i wielką orkiestrę (1994, nowa wersja), Dziewczynka z zapałkami, utwór muzyczno-teatralny, libretto z tekstami Hansa Christiana Andersena, Leonarda da Vinci i Gudrun Ensslin (1990–96), Serynade na fortepian (1998–2000), III Kwartet smyczkowy „Grido” (2001), Nun na chór męski, flet, puzon i wielką orkiestrę (1998–99/2003), Schreiben na orkiestrę (2003–04), Double (Grido II) na orkiestrę smyczkową (2004), Concertini na zespół instrumentalny (2005–06), Raumfahrer na orkiestrę (2007), Got Lost na sopran i fortepian (2007/08), Marche fatale, wersja na orkiestrę (2016), My Melodies na osiem waltorni i orkiestrę (2016–19).