Shábkūk - Fozié Majd Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień

przejdź do treści

To utwór oparty na monodźwiękach bądź monotonach. Ogólny wzór przewiduje użycie jednego dźwięku i jego okolicznych interwałów – ćwierćtonu w górę i dół od dźwięku podstawowego, których jednoczesne brzmienie rodzi wrażenie pojedynczego dźwięku. Kontrastujące motywy, wzory myślowe lub dualizmy są stosowane oszczędnie. Każdy z pięciu odcinków utworu ustanawia własny zespół (lub zespoły) monotonów. Organizacja czasowa związana z rytmem, pulsem, frazowaniem, wzorami melodycznymi itp. oparta jest na powtarzaniu dźwięku lub grupy blisko związanych dźwięków. Słuchacz może też postrzegać, w zależności od własnego słuchu i własnej wrażliwości, inne wymiary ruchu pojedynczego dźwięku. 

Shábkūk oznacza dosłownie strój nocny (sháb – noc, kuk – strój, strojenie). Pierwszy odcinek, zatytułowany Brzmienia nocy (Shábāviz), co jest również perskim terminem na określenie puchacza, ptaków i owadów nocnych, trzyma się wysokiego alikwotu e. Odcinek drugi, Oddech nocy (Shábdám) – niskiego w wiolonczelach i kontrabasach. Trzeci – Wezwanie (Bāng), poprzedzony krótkim wstępem, oparty jest na powtórzeniach dźwięku f; ptak nocny kończy swe nocne wezwania trylem. W czwartym odcinku, Lamencie nocnym (Sháb-āváh), ptak wyśpiewuje serię monotonów, zaś w piątym, Nocnym wędrowcu (Shábgárd), ruch wznoszący wynika z równoczesnych tryli i prowadzi do powtórzenia pierwszego dźwięku całego utworu.

Utwór został zamówiony przez Orkiestrę Kameralną NIRT, powstał w styczniu i lutym 1973. Prawykonanie odbyło się 5 września 1973 na Festiwalu Sztuki w Shirazie – Persepolis w wykonaniu Orkiestry Kameralnej NIRT pod dyrekcją Catherine Comet. 

Fozié Majd