Prezentacja zrealizowana na zaproszenie festiwalu Warszawska Jesień składa się z dwóch części: SoundFort – galerii mechanicznych obiektów dźwiękowych autorstwa Pawła Romańczuka, wpisującej się w przestrzeń Fortu Sokolnickiego, oraz części performatywnej, wykonanej przez Pawła Romańczuka i Tomka Szczepaniaka na własnych wersjach instrumentu Cristal Baschet zbudowanych w studiu Małych Instrumentów. Ta druga, koncertowa część zakłada spotkanie dwóch środowisk brzmieniowych: instrumentów zrobionych z metalu i szkła z piszczałkowym zestawem Bambuso Sonoro Hansa van Koolwijka. 

akwarium 

Dźwięk wody to jedno z pierwszych doświadczeń słuchowych człowieka, słyszane zarówno uchem zewnętrznym i jak i wewnętrznym. Sama woda jednak rzadko bywa częścią składową instrumentów muzycznych, a „dźwięk wody” to wciąż nieosiągalne bądź trudne do imitacji brzmienie.

kamienie

Tarcie kamienia o kamień to dźwięk wydawałoby się bez dużego potencjału muzycznego. Jednak ten „zwykły” szum, w zależności od wielkości kamiennej płyty i rodzaju kamienia potrafi brzmieć różnie, a mechaniczne medium stwarza okazję do odkrywania mikro detali poszczególnych ruchów.

sprężyny

Amplifikacja pozwala na wychwycenie bardzo cichych dźwięków, które na co dzień mogłyby pozostać niezauważone. Metalowe taśmy sprężyn zegarowych to źródło bardzo dynamicznych basowych wystrzałów, dostarczających nieokreślonych form wybrzmienia, zależnego od ruchu wyginającego się metalu.

parasol

Metal to chyba najnowsze (choć dziś już prawie stuletnie) środowisko materiałowe w dziedzinie instrumentów muzycznych. Arkusz cienkiej blachy stalowej potrafi wzbudzać się drganiami metalowych prętów, co przypominać może doświadczenie dźwiękowe uderzeń w dłuższe fragmenty metalowych barierek, często obecnych w pogłosowych klatkach schodowych w blokach mieszkalnych schyłkowego PRL-u.

szczęki

Yakity-Yak to oryginalna nazwa zabawki wymyślonej przez Eddiego Goldfarba w Stanach Zjednoczonych, w 1949 roku, której inspiracją był zupełnie niezabawkowy „garaż” do przechowywania sztucznej szczęki. Reklama Yakity-Yak donosiła: „Amazing! Look! They Walk! They Talk! They’re Alive!”

Obiekt zbudowany oryginalnie do wykonania utworu Steve’a Reicha Clapping Music w obszarze właściwym dla Małych Instrumentów.

muyu

to oryginalna nazwa „drewnianego dzwonka” używanego od wieków w buddyjskiej tradycji, w rejonach wschodniej Azji. Instrument skutecznie zapożyczony dla potrzeb muzyki europejskiej (orkiestrowej, jazzowej). Zestaw własnoręcznie wykonanych temple blocków dzięki mechanicznej obsłudze ułatwia wykonanie wieloskładnikowych struktur rytmicznych,

Azjata

Obiekt zrealizowany na zamówienie Eriki Linn, kuratora wystawy prac Małych Instrumentów w Tajwanie, w 2022 roku. Inspiracją była ekspresyjna artykulacja często spotykana w grze na strunowych, szarpanych azjatyckich instrumentach ludowych, np. na japońskiej lutni Biwa. Mocny atak plektronu łączy się w niej z licznymi, gwałtownymi glissandami.

lodówka

Mechanizm wykorzystujący potencjał dźwiękowy drgających i amplifikowanych prętów metalowych. Obiekt w przeważającej części recyklingowy - silnik ze starego magnetofonu, konstrukcja oparta o części kultowych zabawek Meccano (w Polsce znanych jako „Mały Konstruktor”), a samo źródło dźwięku to wygięta metalowa półka ze starej lodówki.

cytra

Policz wszystkie struny w cytrze. Tyle czasu wystarczy, żeby zapoznać się z ofertą dźwiękową obiektu bazującego na oryginalnej niemieckiej cytrze, powstałej na przełomie XIX i XX wieku, jako odpowiedź na potrzeby adaptacji wielostrunowej (i wielkiej) harfy do warunków domowych. Wersja akordowa prezentowana jest tu bez poszanowania oryginalnego stroju zamierzonego przez producenta.

Paweł Romańczuk