Matka Boska w tłumie.


Kompozycja Artura Zagajewskiego rozpisana na cztery chóry i orkiestrę kameralną brzmi trochę jak muzyka do filmu grozy – pełna niezrozumiałych jęków, dziwnych, bulgoczących odgłosów. Wiemy, że wydają je ludzie, ale brzmią bardzo demonicznie. [...] W Stabat Mater łódzkiego kompozytora z trudem wyłapiemy słowa łacińskiej sekwencji – „każdy wie, o czym jest mowa” – istotne jest budzące lęk brzmienie. Jego estetyka zbliżona jest do najjaskrawszych poszukiwań sonorystycznych polskiej szkoły kompozytorskiej. Efekty dźwiękowe przypominają brzmienie natłoku, gromadzącej się i wznoszącej niepokojące okrzyki grupy ludzi. 

Filip Lech, „Polskie drogi Stabat Mater”, culture.pl 

Kompozytor w niekonwencjonalny, bardzo ciekawy sposób zrealizował temat podejmowany w wybitnych dziełach epok minionych. Uczynił to, odchodząc od sumiennego opracowania muzycznego tekstu znanej średniowiecznej sekwencji na rzecz oddania emocji, jakie rodzi w nim obcowanie z wymową jednej z kluczowych scen chrześcijaństwa. Posłużył się brzmieniowymi walorami chóru mieszanego wchodzącego w różnorodne relacje z oryginalnie zestawionym zespołem instrumentalnym. Dramaturgiczny przebieg kompozycji przywodzi na myśl reakcję tłumu przypatrującego się wydarzeniom pod Krzyżem, w czym dostrzec można nawiązanie do tradycji pasyjnej. Ujęcie tematu jest niezwykle przejmujące, oddające tragizm sceny w miejsce wyważonej refleksji nad bólem Matki Boskiej. Autor bardzo umiejętnie korzysta z możliwości tworzenia przez głosy wokalne magmy dźwiękowej, rozstrzygającej o charakterze początkowego fragmentu, prowadzącego do ogniwa głównego, w którym bruitystycznie traktowany chór, wykrzykujący pojedyncze sylaby tekstu, wzmocniony został skandującymi okrzykami instrumentów dętych oraz efektami perkusyjnymi. Kompozycja jest efektowna, a zarazem głęboka, czytelna w swojej czysto muzycznej narracji, godna wykonywania w kontekście podejmujących ten sam temat znanych dzieł przeszłości. 

Marek Zwyrzykowski, komentarz do programu Wrocławskiej Nagrody Muzycznej „Polonica Nova”, 2014 

Stabat Mater zostało napisane dla Dawida Bera i Chóru Filharmonii Łódzkiej im. A. Rubinsteina. Prawykonanie kompozycji miało miejsce 3 kwietnia 2012 roku w ramach festiwalu Łódzka Wielkanoc Muzyczna.  

Artur Zagajewski