Ten utwór na flet i orkiestrę napisałem w 2020 roku dla wirtuoza fletu Łukasza Długosza i jemu dedykowałem. Utwór zamówiła Fundacja Piąta Esencja dla Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie. Zamówienie sfinansował Instytut Muzyki i Tańca (z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego), przy wsparciu Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Utwór znalazł się w programie III Festiwalu Eufonie w 2021 roku, jednak jego wykonanie w ostatniej chwili organizatorzy odwołali. Cóż mogło być powodem tak dramatycznej decyzji? Okazało się, że w niewinnym (jak chyba wszystkie koncerty fletowe) utworze jest mina: cytat (odtwarzany z nagrania) fragmentu wypowiedzi „zbawcy narodu”. Tak więc utwór padł ofiarą cenzury politycznej. Trzeba uczciwie dodać: cenzury tak nieskutecznej, że aż śmiesznej. Przecież wszystkie wypowiedzi „zbawcy narodu” krążą w internecie zarówno w wersji autentycznej, jak i w rozmaitych humorystycznych trawestacjach... 

Posypały się gromy ze strony Narodowego Centrum Kultury (organizatora Eufonii) i rady programowej festiwalu. Wtórował im Instytut Muzyki i Tańca oraz dyrekcja Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, a także Fundacja Piąta Esencja, która zamówiła utwór (sic!). 

Choć wraz z koniunkturą polityczną zmieniło się kierownictwo Festiwalu Eufonie, większość osób, które przyczyniły się do ocenzurowania Eufonii 2021 przez usunięcie z programu it’s fine, isn’t it?, nadal pracuje w różnych instytucjach dla dobra polskiej kultury muzycznej. To zrozumiałe: przecież muzyka jest sztuką apolityczną, it’s fine, isn’t it? 

Tych z Państwa, którzy chcieliby zapoznać się ze szczegółami tej historii, odsyłam do źródeł: https://www.nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/festiwal-eufonie/aktualnosci/zmiana-programu-koncertu-oswiadczenie; https://wyborcza. pl/7,113768,2786538https://wyborcza.pl/7,113768,27865381,pawel-szymanski-cenzura-udaje-ze-jej-nie-ma.html,pawel-szymanski-cenzura-udaje-ze-jej-nie-ma.html (mam, nadzieję, że materiały pod tymi adresami są dostępne – były dostępne w końcu maja 2024, kiedy pisałem te słowa). 

Cieszę się, że Łukasz Długosz będzie mógł zagrać mój utwór i jego zapał i praca nie zostaną zmarnowane. 

Paweł Szymański 

Niezmiernie się cieszę, że po czterech latach od zamówienia przez Fundację Piąta Esencja Koncert fletowy Pawła Szymańskiego doczekał się prawykonania, i to na koncercie inauguracyjnym Warszawskiej Jesieni. Wnikliwych zapraszam do śledzenia najbliższych numerów „Ruchu Muzycznego”. 

Lech Dzierżanowski, Prezes Fundacji Piąta Esencja